معانی ماده امربحث پیرامون معانی مختلف ماده امر و چگونگی دلالت ماده بر آنها را معانی ماده امر گیند. ۱ - معانی مختلف از ماده امرماده امر در معانی زیادی به کار رفته است، از جمله: ۱. «طلب»، مانند: «امرتک بکذا؛ من فلان کار را از تو می‌خواهم»؛ ۲. «شیء» مانند: «رایت الیوم امرا عجیبا؛ امروز چیز عجیبی را دیدم»؛ ۳. «شان»، به معنای حالت و کیفیت، مانند: «شغلنی امر کذا»؛ ۴. «فعل»، به معنای کار و عمل خارجی با قطع نظر از حیثیت انتساب آن، مانند: «و ما امر فرعون برشید؛ کار فرعون، کار پسندیده‌ای نیست؛ ۵. «فعل عجیب»، مانند: «فلما جاء امرنا...؛ هنگامی که آن کار عجیب ما آمد (وقت آن رسید)»؛ ۶. «حادثه»، مانند: جئت لامر کذا؛ به خاطر فلان حادثه آمدم». ۲ - اختلاف در لفظی یا معنوی بودن ماده امردر این که ماده امر برای این معانی، مشترک لفظی است یا مشترک معنوی، یا در برخی حقیقت و در برخی مجاز می‌باشد، میان اصولیون، اختلاف وجود دارد. ۳ - اختلاف در اشتراک لفظی هاکسانی که به اشتراک لفظی اعتقاد دارند میان خود اختلاف دارند؛ برخی ماده امر را مشترک لفظی میان طلب و فعل دانسته و سایر معانی را به این دو برمی گردانند؛ عده‌ای هم چون مرحوم «آخوند» آن را مشترک لفظی بین طلب و شیء، و برخی نیز آن را مشترک بین طلب و شان دانسته‌اند. ۴ - دیدگاه بین وجوب یا استجبابی ماده امردر این که ماده امر (به معنای طلب) در وجوب ظهور دارد یا در استحباب یا در معنایی دیگر، چند دیدگاه وجود دارد: ۱. در وجوب ظهور دارد؛ ۲. در استحباب ظهور دارد؛ ۳. مشترک لفظی میان وجوب و استحباب می‌باشد؛ ۴. مشترک معنوی بین وجوب و استحباب بوده و برای «مطلق طلب» وضع شده است. [۶]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۳، ص۱۲۳.
[۷]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۳، ص۱۸۱.
[۹]
شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۱، ص (۱۳۸-۱۳۳).
۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۵۱، برگرفته از مقاله «معانی ماده امر». رده‌های این صفحه : معانی امر
|